Participios activa

1. Formo prezensa: -ent
2. Formo preteritua: -int
3. Formo futura: -ont

Exemplos: cante
cantent (au cantenta)
cantint (au cantinta)
cantont (au cantonta)

Formos adverbia:
cantenti, cantinti, cantonti

Omnot posiblesos:
Me stem cantent (au: Me cantentem)
Me stem cantint (au: Me cantintem)
Me stem cantont (au: Me cantontem)
Me stim cantent (au: Me cantentim)
Me stim cantint (au: Me cantintim)
Me stim cantont (au: Me cantontim)
Me stom cantent (au: Me cantentom)
Me stom cantint (au: Me cantintom)
Me stom cantont (au: Me cantontom)
Me stum cantent (au: Me cantentum)
Me stum cantint (au: Me cantintum)
Me stum cantont (au: Me cantontum)
Stam cantent! (au: Cantentam!)
Stam cantint! (au: Cantintam!)
Stam cantont! (au: Cantontam!)

Patro nosa

Patro nosa,
qua stem in celos,
sanctam nomo Tua,
adveniam regno Tua,
fiam volo Tua,
quali in celo tali-dem supr el tero,
iel pan nosa omnadia
donam ad nos hodii,
e dimitam ad nos debitos nosa,
que et nos dimitem ad debitoros nosa,
e no inductam nos in tento,
sed liberizam nos di malo.
Stam tali.

Gradato ie adiectivos ac adverbios

Existem dua metodos creiel grado plus alt e maxim' alt au minus alt e minim' alta:

1. Metodo co uzo di adverbios "plus" e "maxim'" au "minus" e "minim"', exempli:

bel - plus bel - maxim' bel
bel - minus bel - minim' bel

2. Metodo co sufixos "-ior" ac "-isim", exempli:

bel - belior - belisim'
(on no potest uze los por "minus" e "minim'")

Absqui to existem plur lexos, ie quas on potestem memore, sed no deb, exempli:

"meliora", "optima'", "peiora", "pesima", "maiora", "minora",
"suprema".

Covadonga

In priora texto de viatos me mentionim Covadonga, qua iac apud el norda parto di Picos de Europa. Me cogit, ut ta loc hav alqua special lepido, en tari me decidim scripte adhuc unies de it. Quum on viat di Cangas de Onis ad Picos de Europa, on deb certi transite el pag Covadonga, in qua repertersem dua beliez obiectos: el Bazilico di Santa Maria la Real e templiol ad Santa Maria in eximii bel caverno in grand rupo. El nomin Covadonga proveni di latina Cova Dominica, qua signific "caverno di sinioris", in glot di Asturias to-st Cuadonga. Ta loc hav et valdi dit historio - in anno 722 eventim tibi pugn inter christians ac islama Mauros, christians victim. On consider to quali origo di Reconquista. Ta victo ceptim 770-anna period di nixatos abpele Mauros di Iberio. Memoriel ta event etiam hispan armeo nominim alquot cohortos "Covadonga". Propi ad Covadonga iac et dua Lacos di Covadonga, los hav nominos Enol ac Ercina, los stem glaciera lacos e repertersem evidenti in Picos di Europa.

Verbos

In infinitiv verbos finiersem per liter "e".
Prezenso hav finalo "em", imperfecto - finalo"im",
futuro - finalo "om", conditionalo - finalo "um",
imperativo ac optativo - finalo "am"

Sol el final "em" di prezenso potestem nacte elizion.

Exemplos:
me videm (au me vid)
me vidim
me vidom
me vidum
vidam!

El locos, ie quas me volum vizite (1): PICOS DE EUROPA

Stem evident, ut in el mund repertersem multiez bel locos, sed on no hav sat temp au monet vidiel omna ta miraclos. Bonfortuni nun nos hav ta functo in Google Maps, grat ad qua nos potestem viate multi, etiam no esitinti es nosa cambro, nam nos hav to omno in nosa computeros. Adhuc no omna locos vidiblem in perspectiva Google-Fotos, sed plur landos iam hav sua fidel reprezentato in el interret. Un es ta landos stem Hispanio, valdi bel lando, sed se on me rogum, quorzi me volum veherse in Hispanio, me dicum de sol alquot locos, e, quo-st alquant extran, los no-st ta maxim famoz locos, sed tas minus boni gnotet. Recenti me viatat multi per Google Maps ad el montario Picos de Europa - valdi bel region in Asturias, alquanti et in Cantabria e Leon in norda Hispanio. El nomin signific simpli "Apicos di Europo".

To, quo-st curioz quad ta vald alta montocaten stem to, ut etsi lo-st parto di Cantabria Montos, lo parer alquanti solitaria, forsan exacti ob sua altes. Altra curioza reo stem tal, ut Picos de Europa iac propi ad Atlantic ac on no egem multa tempo por atinge ta montario, se on viate exempli di Gijon, qua iac apud el ocean. In Hispanio, qua parer ad multa humanos ste tuti calda lando, ta norda parto stem etiam alquanti frig, e quali me perlectim, crebri pluviem tibi. Picos de Europa parer ste alquanti feru, etsi el lexo "feru" forsan no-st bon, nam facti los no-st tam feru, quam prestiori solitaria pra mea coniecto, ed aspect alquanti trist. Se on init ad-in el montario, in mult locos el montos parer ste no vald abrupta, co len declivinos e vasta lacos. Tamen exist et locos co alta parietos, valdi forti impresenta, co caracter simil ad ta di Alpos. Exempli ie tal loc on potestem vide di Fuente De. El altisim monto stem Torre de Cerredo - co 2648 metros supri el marogrado.

On potest adproperse ad Picos de Europa di plura locos, el maxim famoz stem:

- di Fuente De

- di Posada del Valdeon

- di Cangas de Onis

- di Arenas de Cabrales

Picos de Europa consist es tri cardinal masivinos:

- Andara (estibi)

- Uriello (centribi)

- Cornion (vestibi)

Me valdi lub admire el prospecto di directo di Potes e postri di Fuente De. Et altra beliez loc stem Covadonga co miracloz Bazilico di Santa Maria la Real e templiol ad Sancta Maria in magna rupo. Covadonga iac in norda parto dil montario.

Me languem, ut alquum' me potestom vizite ta loc, sed nun me delectetem al interactiv viatato co Google. Supri el foto vidiblem Trillayo in Picos de Europa.

De Abatejo

Pos alquot considerato me decidim tamen uze ho-ta blog et por altra metos e simpli scripte de res, quas no concernem soli Paraglot, sed diversa temos. Hodie me vol mentione de mea muzica proiecto ABATEJO, ie qua me productem in Esperanto. Pre alquot dios me creim nov cantino "Amon Mi Bezonas" - que soliti el clasic mixtur di hiphop-ritmos co gregorian choralos. Lo-st el triem cantino di Abatejo.

El Sagiso (da Charles Perrault, omna partos)

Una viduiso havim dua filiisos. El seniora stim tali simil al matro quad sua caracter e vulto, ut omni, qua la vidim, potestim cogite, ut le vid el matro; las amba stim tali desfestiv e tali fasta, ut on no potestim vive co las. El iunior filiiso, qua stim el plen portret di sua patro quad sua bones e honesteso, stim absqui to una es el belisim puels, ie quas on potestim reperte.Nam omni amor ordinari person, qua similem ad le, tar ho-ta matro caldi amorim sua senior filiiso, ac in ta-dem tempo la havim dir odio contri el iunior. La coactim la eze in el coctorio e laborate perpetui. Inter altra negotios ho-ta desfaust infanto debim duies in omna dio ite hauste aquo in valdi procla loc ac adporte ad dom ie plen granda hirnel. In un dio, quum la stim iuxti ta fonto, veniim ad la paupra mulier, qua la quezim, ut la daram ad la bibe. "Valdi libenti, mea bon," dicim el bel puel. Ac el actuti lavim sua hirnel e haustim aquo in el purisim' loc dil font ac adportim ad el mulier, omnum' subtenenti el hirnel, ut el mulier potestam bibe plus oportuni. Quum el bon mulier tranquilizim sua sitio, la dicim ad el puel: "Tu-st tali bel, tali bon e tali honest, ut mi deb face ad tu donin" (nam ho-to stim sagiso, qua sumptim supri su el formo di paupra paga mulier, vidiel, quali granda stom el lenes di ho-ta iun puel). "Me fac ad tu donin," continuim el sagiso, "ut apud omna lex, ie qua tu dicom, es tua or esitom au flor au car lapid." Quum ho-ta bel puel veniim ad dom, laa matro insultim la, quar la revertim tali tardi dil fonto. "Excuzam me, matro", dicim el desfausta puel, "ut me mansim tal diuti". E quum la loquentim ho-ta lexos, essaltim es laa or tria rozos, tria perlos e tria grand adamantos. "Ie quo me vid!" dicim laa matro co magna mir. "Parer ad me, ut es laa or essaltem perlos ac adamantos" Di quo ho-to veni, mea filiis?" (Ho-to stim el unemies, ut la nominim la sua filiiso). El desfaust infanto narim ad la naivi ie omno, quo eventim ad la, e, dum la loquentim, escadim es laa or multiez di diamantos. "Se stem tali," dicim el matro, me deb torzi mite mea filiis. Marisio, spectam, quo esit es el or di tua fratris, quum la loquem; an no stum ad tu svav have ta-dem ingenio? Tu deb sol ite fontorzi haustiel aquo; e quum paupra mulier quezom di tu bibe, tu darom lo ad la leni.""Stum valdi bel," respondim el filiis desleni, "ut me itam fontorzi!" - "Me vol, ut tu torzi itam," dicim matro, "ac itam actut!" El filiis itim, sed omnum' murmurenti. La prensim el belisim' argenta vaz, qua stim in el habitorio. Vix quum la veniim ad el font, la vidim un sinioris, valdi diti vestiit, qua esitim es el silv e quezim di la bibe (ho-to stim ta-dem sagiso, qua sumptim supri su el form ac el vestiinos di principis, vidiel, quali granda stom el males di ho-ta puel). "An me veniim ho-torzi," dicim ad la el deslen e fasta puel, "dariel ad tu bibe? Certi, me adportim argenta vazo speciali por to, dariel bibe ad ho-ta sinioris! Mea opino stem: prensam ips aquo, se tu vol bibe." - "Tu tuti no-st len," dicim el sagis sin irato. "Boni, nam tu-st tali serviaz, me fac ad tu donin, ut apud omna lex, ie qua tu loquom, esitom es tua or au serpent au ran."Vix quum laa matro la cernim, la vocim ad la: "Heus, mea filiis?" - "Si, matro", respondim ad la la-deslen, esiactenti un serpent ac un ran. - "Hey celo!" vocim el matro, "ie quo me vid? Laa fratris in omno-st culp; me pensom ad la por ho-to!" E la actuti cursim batiel la. El desfaust infanto abcursim e refugiim in el propisim silvo. El filio di reg, qua revertim di venato, la obventim; e videnti, ut la-st tali bel, le rogim la, ie quo la fac ho-tibi tuti sol e quari la plor. - "Heu, sinior, mea matro abpelim me es el dom."El regid, qua vidim, ut es laa or esitim alquot perlos ac alquot adamantos, quezim la, ut la dicam ad le, quondi ho-to veniem. La narim ad le sua tut aventur. El regid considerim, ut tal ingenio hav grandior valor, quam omno, ie quo on potestum dare doti ad altra doncel, abductim la ad palatio di sua patro, el reg, quib le nuptim la. Sed de laa fratris nos potestem dice, ut la fiim tali deslepid, ut laa propria matro la abpelim ab su; ac el desfausta puel, multi cursinti e repertinti nuli, qua volum la accepte, mox mortim in angul di silvo.

El Sagiso (7)

El regid, qua vidim, ut es laa or esitim alquot perlos ac alquot adamantos, quezim la, ut la dicam ad le, quondi ho-to veniem. La narim ad le sua tut aventur. El regid considerim, ut tal ingenio hav grandior valor, quam omno, ie quo on potestum dare doti ad altra doncel, abductim la ad palatio di sua patro, el reg, quib le nuptim la. Sed de laa fratris nos potestem dice, ut la fiim tali deslepid, ut laa propria matro la abpelim ab su; ac el desfausta puel, multi cursinti e repertinti nuli, qua volum la accepte, mox mortim in angul di silvo.

El Sagiso (6)

Vix quum laa matro la cernim, la vocim ad la: "Heus, mea filiis?" - "Si, matro", respondim ad la la-deslen, esiactenti un serpent ac un ran. - "Hey celo!" vocim el matro, "ie quo me vid? Laa fratris in omno-st culp; me pensom ad la por ho-to!" E la actuti cursim batiel la. El desfaust infanto abcursim e refugiim in el propisim silvo. El filio di rego, qua revertim di venato, la obventim; e videnti, ut la-st tali bel, le rogim la, ie quo la fac ho-tibi tuti sol e quari la plor. - "Heu, sinior, mea matro abpelim me es el dom."

El Sagiso (5)

"Stum valdi bel," respondim el filiis desleni, "ut me itam fontorzi!" - "Me vol, ut tu torzi itam," dicim matro, "ac itam actut!" El filiis itim, sed omnum' murmurenti. La prensim el belisim' argenta vaz, qua stim in el habitorio. Vix la veniim ad el font, la vidim un sinioris, valdi diti vestiit, qua esitim es el silv e quezim di la bibe (ho-to stim ta-dem sagiso, qua sumptim supri su el form ac el vestiinos di principis, vidiel, quali granda stom el males di ho-ta puel). "An me veniim ho-torzi," dicim ad la el deslen e fasta puel, "dariel ad tu bibe? Certi, me adportim argenta vazo speciali por to, dariel bibe ad ho-ta sinioris! Mea opino stem: prensam ips aquo, se tu vol bibe." - "Tu tuti no-st len," dicim el sagis sin irato. "Boni, nam tu-st tali serviaz, me fac ad tu donin, ut apud omna lex, ie qua tu loquom, esitom es tua or au serpent au ran."

El Sagiso (4)

Quum ho-ta bel puel veniim ad dom, laa matro insultim la, quar la revertim tali tardi dil fonto. "Excuzam me, matro", dicim el desfausta puel, "ut me mansim tal diuti". E quum la loquentim ho-ta lexos, essaltim es laa or tria rozos, tria perlos e tria grand adamantos. "Ie quo me vid!" dicim laa matro co magna mir. "Parer ad me, ut es laa or essaltem perlos ac adamantos" Di quo ho-to veni, mea filiis?" (Ho-to stim el unemies, ut la nominim la sua filiiso). El desfaust infanto narim ad la naivi ie omno, quo eventim ad la, e, dum la loquentim, escadim es laa or multiez di diamantos. "Se stem tali," dicim el matro, me deb torzi mite mea filiis. Marisio, spectam, quo esit es el or di tua fratis, quum la loquem; an no stum ad tu svavi have ta-dem ingenio? Tu deb sol ite fontorzi haustiel aquo; e quum paupra mulier quezom di tu bibe, tu darom lo ad la leni."

El Sagiso (3)

In un dio, quum la stim iuxti ta fonto, veniim ad la paupra mulier, qua la quezim, ut la daram ad la bibe. "Valdi libenti, mea bon," dicim el bel puel. Ac el actuti lavim sua hirnel e haustim aquo in el purisim' loc dil font ac adportim ad el mulier, omnum' subtenenti el hirnel, ut el mulier potestam bibe plus oportuni. Quum el bon mulier tranquilizim sua sitio, la dicim ad el puel: "Tu-st tali bel, tali bon e tali honest, ut mi deb face ad tu donin" (nam ho-to stim sagiso, qua sumptim supri su el formo di paupra paga mulier, vidiel, quali granda stom el lenes di ho-ta iun puel). "Me fac ad tu donin," continuim el sagiso, "ut apud omna lex, ie qua tu dicom, es tua or esitom au flor au car lapid."

El Sagiso (2)

Nam omni amor ordinari person, qua similem ad le, tar ho-ta matro caldi amorim sua senior filiiso, ac in ta-dem tempo la havim dir odio contri el iunior. La coactim la eze in el coctorio e laborate perpetui. Inter altra negotios ho-ta desfaust infanto debim duies in omna dio ite hauste aquo in valdi procla loc ac adporte ad domo ie plen granda hirnel.

El Sagiso (a Charles Perrault)

Una viduiso havim dua filiisos. El seniora stim tali simil al matro quad sua caracter e vulto, ut omni, qua la vidim, potestim cogite, ut le vid el matro; las amba stim tali desfestiv e tali fasta, ut on no potestim vive co las. El iunior filiiso, qua stim el plen portret di sua patro quad sua bones e honesteso, stim absqui to una es el belisim puels, ie qua on potestim reperte.

Textos

Me volum uze ho-ta blog por diversa mets, no sol por informeto del gramatico, sed et scriptiel textos. Me conatom face alqua translat, postri forsan me ceptom scripte et alquo di mea later.

Substantivos, adiectivos ac adverbios

In Paraglot substantivos in singular finiersem per liter "o", in plural lo nactem liter "s" ac el finalo fiem "os". Exemplos: arbro, domo, cano, arbros, domos, canos.

Adiectivos finiersem per liter "a", exempli: bela, canora, magna.

Adverbios finiersem per liter "i", exempli: beli, boni, canori.

On potest uze et eliziono por omnot ta partos di loquo sub condition, ut to no impediom el eufonio. Exempli: dom, can, bel, bon, canor.
In alquot cazuos on deb pone el apostrof postri radico, evitiel miscomprenso. To eventem tum, quum el radico finiersem per "a", "e","i", "o", "am", "em", "im", "om", "um", "as", "os".
Ho-ta finalos stem caracteriz ad partos di loquo, tar se los forsi stem et ultim parto di radico, nos deb pone el apostrof. In altra cazuos el apostrof no egetem. In cazuo di substantivos on lic omise el liter "o" ac agrege el plurala "s" desmediati ad radico.

Pronomos persona, adiectiva ac articlo

Pronomos persona:

me, tu (vo - festiva formo), le, la, lo
nos, vos, les, las, los

on (pronom despersona)
su (pronom reflecta)

Pronomos adiectiva:

mea, tua, lea, laa, loa
nosa, vosa, lesa, lasa, losa
sua

Articlo difiniit stem "el", articlo nodifiniit no exist.